cognitieve gedragstherapie

De verwerking van geluid door de hersenen speelt een belangrijke rol bij tinnitusklachten. Processen als de koppeling van emotie aan geluid en het wegfilteren van achtergrondgeluid zijn verstoord bij tinnitus. Dit maakt een psychologische kijk op de problematiek en behandeling vanuit met name de cognitieve gedragstherapie nuttig en in veel gevallen noodzakelijk. Methoden als retraining en coping zijn bewezen effectief bij tinnitus.

Cognitieve gedragstherapie is een verzamelnaam voor een brede collectie aan behandeltechnieken die als overeenkomst hebben dat ze – pragmatisch en in het hier-en-nu – proberen het gedrag en de gedachten te beïnvloeden. Technieken als Acceptance and Commitment Therapy, Mindfulness, Mindfull Exposure en Cognitive Restructuring zijn onderzocht en vergelijkbaar effectief. Er is niet één enkele methode die bij uitstek geschikt is, maar het lijkt eerder dat maatwerk de beste aanpak is.

Cognitieve gedragstherapie (CGT) was de eerste behandelingsmethode waarvan wetenschappelijk aangetoond werd dat die effect heeft bij tinnitus. De evidentie (het bewijsmateriaal) voor de effectiviteit van CGT is nu zo sterk dat CGT-methoden in alle behandelmethoden worden verwerkt.


Tinnitus Retraining Therapy (TRT) is een combinatie van specifieke technieken uit de CGT in combinatie met het gebruik van ruisgeneratoren. In TRT wordt een strikt protocol gevolgd, terwijl uitgangspunt in het TENT juist het leveren van maatwerk is. Daarom wordt in het TENT geen TRT aangeboden, maar wel gebruik gemaakt van technieken en middelen die deel uitmaken van TRT.

In sommige gevallen leidt de tinnitus ertoe dat andere processen in de hersenen ontregeld raken. In het schema hiernaast is te zien dat er op verschillende manieren vicieuze cirkels kunnen ontstaan in psychische processen, waarin een patiënt kan vastlopen. Dan is hulp door een gespecialiseerd psycholoog nodig. Ook voor meer specialistische technieken als EMDR wordt begeleiding door een gespecialiseerd therapeut geadviseerd.

Vanuit psychologisch perspectief bekeken kunnen de volgende zaken helpen om goed te leren omgaan met de tinnitus klachten en deze te verminderen:

  • Psycho-educatie inzake tinnitus
  • Stressmanagement
  • Aandachtstraining (leren zo min mogelijk aandacht te geven aan de tinnitus)
  • Relaxatietherapie (het aanleren en adequaat leren toepassen van ontspanningsoefeningen)
  • Cognitieve therapie (leren om op een andere manier naar sommige gebeurtenissen te kijken, waardoor deze gebeurtenissen als minder stressvol worden ervaren)

Naarmate de door tinnitus veroorzaakte stress langer heeft bestaan, zal het ook langer duren voordat het limbisch systeem tot rust komt. Uit onderzoek is gebleken dat het ongeveer anderhalf jaar duurt (nadat de tinnitusklachten zijn begonnen) voordat mensen gewend zijn geraakt aan het tinnitusgeluid en er minder last van hebben. Geduld en doorzettingsvermogen zijn dan ook nodig!

Stress is helaas niet altijd te vermijden in het leven. In perioden van stress zal men mogelijk meer last hebben van de tinnitus, maar het is goed te weten dat dit vaak tijdelijk is en door ontspanning weer tot rust kan komen. Positief gezien is het tinnitussignaal een soort stressmeter.